عصر جدید تعاملات استراتژیک در روابط چین و آفریقا

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری روابط بین الملل، گروه روابط بین الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج،ایران.
2 دانشیار روابط بین الملل، گروه روابط بین الملل، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
چکیده
در عصر جدید تعاملات استراتژیک بین چین و آفریقا، تاثیر کشور چین بر آفریقا به شدت گسترش یافته است. چین با ارائه پیشنهادهای اقتصادی و عملیاتی به آفریقایی ها این امکان را فراهم کرده است تا از فرصت‌های تجاری و توسعه‌ای در آفریقا بهره مند گردد. در عین حال این روابط استراتژیک با چالش‌ها و انتقاداتی مواجه بوده و نگرانی هایی مبنی بر برقراری یک رابطه بی‌تعادل بین دو طرف وجود دارد. سوال اصلی که مطرح می شود آن است که سیاست چین در آفریقا در جهت انباشت قدرت چین یا در جهت بهبود روند توسعه در آفریقا می‌باشد؟ فرضیه‌ای که مطرح می‌شود آن است که چین در آفریقا با ارائه سرمایه گذاری‌های قابل توجه در زمینه‌های اقتصادی، عمرانی و زیرساختی، علیرغم آن که عمدتاً قدرت و تاثیر خود را گسترش داده و نقش بزرگی در این منطقه و در جهت انباشت قدرت خود ایفا می‌کند، بهبود روند توسعه و رشد اقتصادی در برخی از کشورهای آفریقایی را نیز تقویت کرده است. برای این نوشتار از منابع کتابخانه‌ای و مقاله‌ها بهره برده شده است و مقاله حاضر با استفاده از روش کیفی و با رویکردی تحلیلی- توصیفی مبتنی بر نظریه نئورئالیسم، به دنبال بررسی روند روابط چین و آفریقا است و یافته پژوهش آن است که گسترش روابط چین و آفریقا نقاط مثبت و منفی ای بر روی روند توسعه در آفریقا داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- ابوالفضلی،سیدعارف،(1399)،”تعاملات چین با قاره آفریقا در پرتو ابتکار یک کمربند - یک جاده”، مجله بین المللی پژوهش ملل، شماره 53، صص 92-75.
- ارغوانی پیرسلامی، فریبرز،(1395)،”عقلانیت استراتژیک چین و روابط دفاعی - امنیتی با ایران”، فصلنامه پژوهش های روابط بین الملل، دوره نخست، شماره بیست و یکم، صص 194-159.
- الوند،مرضیه السادات،عسگرخانی،ابومحمد،(1397)، “قدرت نرم چین در آفریقا؛ تحلیلی فراسوی مفهوم سازی نای”،فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی، شماره 34، صص 150-119.
- امیراحمدیان،بهرام،(1402)،”ابتکار کمربند و راه چین سلطه یا تعامل؟”، دیپلماسی ایرانی، کد: ،2021027، irdiplomacy.ir.
- ایندیپندنت فارسی،(1401)،”چین؛ مصمم به گسترش نفوذ در آفریقا”، independentpersian.com.
- ببری گنبد،سکینه،(1400)،” واکاوی دام بدی های چین از افسانه تا واقعیت، مطالعه موردی آفریقا”، دومین کنفرانس بین المللی مطالعات چین، انجمن ایرانی مطالعات جهان، صص 505-1.
- براتی، رضا،شیرخانی،محمدعلی،(1392)،”سیاست خارجی عمل گرایانه و توسعه اقتصادی (مطالعه موردی:چین از سال 1978-2010)”،فصلنامه راهبردی سیاستگذاری عمومی،دوره 4،شماره 12، صص 164-133.
- بهروزی،شقایق،(1402)، “روابط چین و آفریقا روی ریل توسعه”، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، کد خبر: 85164154، irna.ir.
- پلاسمامدیا،(2023)،”سرمایه گذاری چین در پروژه های زیرساختی آفریقا”، Plusmamedia.com.
- ترابی،مهدی،سلطانی،علیرضا،طباطبایی پناه،سیدعلی،(1402)، “چشم انداز مناسبات سیاسی - اقتصادی ایران و چین در پرتو سند 25 ساله”، فصلنامه سیاست خارجی، سال سی و هفتم، شماره 2، صص 56-31.
- ترابی،قاسم،طاهری،ابوالقاسم،(1390)،”اقدامات و سرمایه گذاری های چین در عرصه بازار انرژی”، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره چهاردهم، صص 88-61.
- حسینی،محمدجواد،سنائی،اردشیر،(1397)، “ مولفه های قدرت نرم چین در آفریقا”، فصلنامه رهیافت های سیاسی و بین المللی، دوره 10، شماره2، صص 97-66.
- حسینی پور،محمد،(1397)،”چالش های حضور چین در شرق آفریقا”، خبرگزاری صدا و سیما، کد خبر: 2221051، iribnews.ir.
- خبرآنلاین، (1402)، “چین در بازی خودش آمریکا را شکست می دهد؟ حالا ببینید در آفریقا چه می کند”، خبرگزاری تحلیلی ایران (خبر آنلاین)،Khabaronline.ir.
- خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، (1402)، چرا همکاری های آفریقا و چین رو به افزایش است؟”، کد خبر:85218988،irna.ir.
- خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، (1401)، “تله بدهی، توطئه غرب علیه روابط چین و آفریقا”، کد خبر:84998067،irna.ir.
- خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، (1400)، “چین؛ بزرگترین شریک تجاری آفریقا برای دوازدهمین سال متوالی شد”، کد خبر:84486208،irna.ir.
- خبرگزاری مهر، (1403)، “شاخ آفریقا؛ نگاه قدرت های منطقه ای و بین المللی به غرب اقیانوس هند”، کد خبر: 6109566، mehrnews.com.
- ذوالفقاری،وحید،(1384)، “امنیت،توسعه و انتخاب استراتژیک:تلاش چین برای دستیابی به جایکاه قدرت بزرگ”، فصلنامه روابط خارجی، سال هفتم، شماره دوم، صص 189-163.
- سازمند،بهاره،درستکار،زهرا،(1401)، “راهبرد قدرت هوشمند چین در آفریقا”، فصلنامه روابط خارجی، سال 14، شماره 54، صص 193-165.
- سیفی، عبدالمجید،(1401)،”مطالعه تطبیقی جایگاه کمک اقتصادی در سیاست خارجی ایالات متحده و چین”، فصلنامه مطالعات اقتصادی سیاسی بین الملل، دوره پنجم، شماره دوم، صص 544-519.
- عرفانیان، محمدرضا،(1398،”آفریقا زیر چتر اقتصادی چین”، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، کد خبر: 83586244، irna.ir.
- عسگرخانی،ابومحمد،مکرمی پور، محمدباقر،محمدی،سبحان،(1398)، “امکان سنجی همکاری چین و ایران در ُآسیای مرکزی بر پایه آراء نوواقع گرایی”، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال سوم، شماره 8، صص 187-161.
- فریدونی،سامان،(1402)،”نفوذ و قدرت نرم چین در آفریقا”، اندیشکده دیپلماسی اقتصادی،eco-dip.ir.
- قربانی شیخ نشین،ارسلان،حداد زند،شیرین،(1399)، “مقایسه تطبیقی قدرت هوشمند چین و ایالات متحده آمریکا در آفریقا”، فصلنامه روابط خارجی، سال 12، شماره 4، صص 580-551.
- مجدوبی،حسین،(1402)،”آفریقا ستون اصلی راهبرد چین”، دیپلماسی ایرانی، کد: ،2021384، irdiplomacy.ir.
- مرکز مطالعات سورین، “قدرت نرم چین در آفریقا در قاب نئوکنفوسیوسیسم مدرن و استراتژی بزرگ”، Souriancss.com.
- مکرمی پور،محمدباقر،متقی،ابراهیم،میرزایی،بیژن،تهم،مرتضی،(1401)، “تجزیه و تحلیل تطبیقی امنیت از دیدگاه نئورئالیسم و نهادگرایی نئولیبرال”، فصلنامه دانش تفسیر سیاسی، سال چهارم، شماره 11، صص 185-155.
- موحد،محمد،(1401)،”سهم چین در تامین امنیت قاره آفریقا”، مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی،ipis.ir .
- میرترابی،سعید،ساری اصلانی،مهتاب،(1399)،”تحولات اقتصاد سیاسی چین و افزایش سریع کمک های خارجی آن به آفریقا”، فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، دوره نهم، شماره 35، صص 281-251.
- نریمانی،گلناز،اخوان کاظمی،مسعود،صادقی،شمس الدین،(1397)،”تحلیلی بر راهبرها وابزارهای تحکیم و گسترش قدرت نرم چین”،فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال یازدهم،شماره 43، صص 202-165.
- نصیری،علی،(1402)،”چین و توسعه همه جانبه مناسبات با آفریقا”، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، کد خبر: 85163608، irna.ir.
- Gavin,Michelle,(2021),”Major Power Rivalry in Africa”,Concil on Foreign Relations, ISBN: 978-0-87-609387-0.
- Koomson,Isaac Abekah,(2018)”Africa-Chaina investment and growth link”,Journal of Chinese Economic and Foreign Trade Studies,vol.11,issue:2,pp.132-150.
- Krukowska,Monika Magdalena,(2024),”China’s Security Relations with Africa in the 21st Century”, Security and Defence Quarterly,vol.46 (2).
- Repnikova,Maria,(2021),”China’s Soft Power Projection in Africa” Wilson Center, Wilsoncener.org/event/chinas-soft-power-projection-africa.
- Sheehy,Thomas P.,”10 Things to Know about the U.S.- China Rivalry in Africa”, United State Institute of Peace.
- Tanchum,Michael,(2021),”China’s new military base in Africa:What it means for Europe and America”, European Conncil on Foreign Relations,ecfr.eu.
- Usman,Zainab,Xiaoyang,Tang,(2024),”How Is China’s Economic Transition Affecting Its Relations With Africa?”,Carnegie Endowment for International Peace.
- Vines OBE,Alex,Wallace,Jon,(2023),”China-Africa Relations:What are China’s objectves in Africa,how valid is the concept of ‘debt trap’diplomacy and what are Chaina’s military ambition in the region?”Chatham House.
- Were,Anzetse,(2018),”Debt Trap?Chinese Loans and Africh’s Developmente OPtions”,South African Institute of International Affairs (SAIIA), Policy Insights66, pp.1-13.